سلام دوستان، چه خبر؟ امروز با یک مقاله جذاب دیگه در رابطه با روانشناسی در خدمتتون هستم؛ امروز قرار است در رابطه آسیب شناسی اجتماعی (Social pathology) صحبت کنیم. حتما شما هم زیاد کلمه آسیب اجتماعی و یا آسیب شناسی اجتماعی به گوشتان (Social pathology) خورده است (شاید هم نخورده و من اشتباه میکنم!).
شاید تا حالا با خودتان فکر کرده باشید که این آسیب شناسی اجتماعی (Social pathology) اصلا چی هست و به چه کسانی اطلاق میشود؟ و یا اصلا چطوری افراد گرفتار اون میشن؟ آیا راه درمانی برای آن است؟ آیا در همه جا یکسان است؟ خب ما امروز در اینجا قرار است به تمام سوالات شما در این زمینه پاسخ دهیم. پس اگر شما هم کنجکاو هستید تا در این باره بیشتر بدونید، تا آخر این مقاله با ما همراه باشید، بیشتر از این پر حرفی نمیکنم، بریم سراغ ادامه این قسمت.
میتونید در کارجویا مقالات بیشتری نیز بخوانید، برای این کار کافی است به بخش دسته ها بروید و از آنجا دسته مورد علاقه خود را انتخاب کنید و شروع به خواندن مطالب مربوط به آن دسته کنید.
۱.آسیب شناسی اجتماعی چیست؟
آسیب شناسی اجتماعی (Social pathology) مفهوم جدید است که از علوم زیستی گرفته شده و مبتنی بر تشابهی است که دانشمندان بین بیماری های عضوی و آسیب های اجتماعی (کجروی ها) قائل میشوند. واژه آسیب شناسی از دیدگاه پزشکی به فرایند ریشه یابی بیماری ها گفته میشود.
اما به سبب اینکه گاهی تشخیص بیماری از سلامتی دشوار است، لذا جامعه شناسانی که این واژه را وام گرفته و از آن آسیب شناسی اجتماعی ساخته اند، به سختی قادرند بگویند که در جامعه مرز های تثبیت شده هنجار های فرهنگی چگونه است. با این همه این نکته مسلم است که اگر هنجار پذیرفته شده از سوی افراد جامعه نادیده گرفته شود، آنگاه کژ رفتاری به وجود می آید و کردار و رفتار انسان شکل و شمایل بیماری به خود میگیرد.
۲.نظریه اندام وارگی
یکی از نظریه هایی که از دیرباز تاریخ مورد توجه فیلسوفان و جامعه شناسان قرار میگرفته است، نظریه اندام وارگی است. در این نظریه، جامعه را با بدن انسان مقایسه میکنند و هر بخش جامعه را به یک بخش بدن ربط میدهند. بر پایه این نظریه، جامعه ها همچون موجوداتی زنده در نظر گرفته میشوند و تبیین کارکردی آن ها از طریق قیاس های زیست شناختی، صورت میگیرد.
افلاطون از اندیشمندان یونان باستان، جامعه را همانند بدن میدانست و آن را به سه بخش سر (زمامداران و اداره کنندگان جامعه)، قلب (سپاهیان و قوای نظامی) و شکم (افرادی که نیازمندی های مردم را فراهم میکنند) تقسیم کرده بود. غزالی از اندیشمندان ایرانی، در این باره مینویسد: ((تن چون شهری است و دست و پا و اعضا چون پیشه وران شهرند، و شهوت چون عامل خراج است و غضب چون شحنه شهر است و دل، پادشاه شهر است و عقل، وزیر پادشاه است.
۳.تعریف آسیب اجتماعی
در آسیب شناسی اجتماعی (Social pathology) ، آسیب اجتماعی را این گونه تعریف میکنند: آسیب اجتماعی به هر نوع عمل فردی یا جمعی اطلاق میشود که در چارچوب اصول اخلاقی و قواعد عام عمل جمعی رسمی و غیر رسمی جامعه محل فعالیت کنشگران قرار نمیگیرد و در نتیجه با منع قانونی و یا قبح اخلاقی و اجتماعی رو به رو میگردد.
خیلی پیچیده شد، مگه نه!؟ خب بزارید ساده اش کنم؛ هر عملی که باعث بشه که شما از جامعه طرد بشید رو میشه به عنوان یک آسیب اجتماعی برآورد کرد. مثلا ازدواج دختر عمو و پسر عمو در یک جامعه کار خوبی است و در یک جامعه دیگه کار بدی است و باعث میشود که شما از آن جامعه طرد شوید.
۴.گونه شناسی آسیب های اجتماعی
در گونه شناسی آسیب های اجتماعی از ملاک های متفاوتی میتوان استفاده کرد. این ملاک ها، در هر جامعه ای حداقل چهار خرده نظام فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، و اقتصادی اختصاص دارند که در هر یک از این حوزه ها کنشگران فردی و جمعی میتوانند با رعایت اصول و قواعد عمل جمعی مورد قبول در آن حوزه ها به چهر نوع سرمایه یا منبع ارزشمند (سرمایه فرهنگی یا دانش، سرمایه اجتماعی یا تعهد و منزلت، سرمایه سیاسی یا قدرت، و سرمایه اقتصادی یا ثروت) مورد نیاز هر جامعه دست یایبند.
هر نوع فعالیتی که خارج از چارچوب اصول و قواعد عام عمل جمعی برای رسیدن به منابع ارزشمند صورت گیرد، کجروی محسوب میشود. بنابرراین، در مجموع با چهارگونه کجروی رو به رو هستیم.
۵.تعریف و هدف های آسیب شناسی اجتماعی
در پزشکی به مطالعه و شناخت ریشه بی نظمی های ارگانیسم (موجود زنده) آسیب شناسی گویند. در مشابهت کالبد انسانی با کالبد جامعه (نظریه اندام وارگی) میتوان آسیب شناسی را مطالعه و ریشه یابی بی نظمی های اجتماعی تعریف کرد. در واقع آسیب شناسی اجتماعی، مطالعه ناهنجاری ها و نابسامانی های اجتماعی نظیر بیکاری، فقر، اعتیاد، خودکشی، روسپیگری، رشوه خواری، ولگردی، زورگیری، گدایی و غیره، همراه با علل و شیوه های پیشگیری و درمان آن ها و نیز شرایط بیمارگونه اجتماعی است.
هدف ها و مقاصد آسیب شناسی اجتماعی را چنین میتوان برشمرد: ۱_ مطالعه و شناخت آسیب های اجتماعی و علل و انگیزه های پیدایی آن ها و نیز بررسی شخصیت کژرفتاران، و ویژگی های جسمانی، روانی، فرهنگی، و اجتماعی آنان. ۲_ پیشگیری از آسیب های اجتماعی به منظور بهسازی محیط زندگی جمعی و خانوادگی. ۳_ درمان آسیب دیدگان اجتماعی با به کارگیری روش های علمی و استفاده از شیوه های مناسب برای قطع ریشه ها و انگیزه های آنان. ۴_ تداوم درمان برای پیشگیری و جلوگیری از بازگشت مجدد کژ رفتاری و بررسی شیوه های بازپذیری اجتماعی.
در عصر ما پیشگیری مهمتر از درمان است. بسیاری از آسیب شناسان اجتماعی برآنند که برای مبارزه با کژرفتاری ها باید زمینه اجتماعی آن ها را از میان برداشت، و برای حصول این منظور رعایت دو اصل ضروری است: ۱_ سالم کردن محیط اجتماعی کودکان یعنی خانواده. ۲_ سالم سازی محیط اجتماعی همگان یعنی جامعه.
جمع بندی
به پایان آمد این دفتر، حکایت همچنان باقیست! خب دوستان، به پایان یکی دیگر از مقالات روانشناسی این هفته رسیدیم. در این قسمت ما راجب آسیب شناسی اجتماعی (Social pathology) صحبت کردیم، و آن را به طور خلاصه توضیح دادیم و در رابطه با نظریه هایی که در این رابطه وجود دارد، توضیحاتی دادیم. در قسمت بعد ما راجب علل کژرفتاری ها در جامعه صحبت میکنیم. امیدوارم که از خواندن این مقاله لذت برده باشید و تا مقاله بعد، خدا یار و نگهدارتون.
لطفا نظرات و پیشنهادات خود را در رابطه با این مقاله با ما در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.
برای مطالعه مقالات بیشتر به لینک های زیر مراجعه شود:
۴ نکته در رابطه با نیاز کودک به امنیت، کارن هورنای
۶ نکته درباره اضطراب بنیادی از نظر کارن هورنای
۳ نکته درباره نیاز ها و گرایش های روان رنجور
۷ نکته درباره خودانگاره آرمانی، خودانگاره و تعارض
۴ روش پژوهش در nerve physiology یا فیزولوژی اعصاب
