خطرات بهداشتی پسماندهای بیمارستانی چیست؟
-
يكی از معضلاتی كه بهداشت عمومی و محيط زيست را تهديد جدی ميكند پسماندهای بيمارستانی می باشد كه به علت دارا بودن عوامل خطرناك ، سمی و بيماری زا از جمله مواد پاتولوژيك ، دارويي ، شيمايي و راديواكتيو از حساسيت خاصي برخوردار است كه مورد توجه خاص مسئولين و مردم می باشد .
-
بر اساس برآوردها حدود ۶۳۰ نوع ماده شيميايی و دارويی در بيمارستانها مصرف می شود كه حدودا ۳۰۰ نوع آنها خطرناك و سمی می باشند . كشور ما حدودا داراي بيش از ۸۰۰ بيمارستان ، ۷۰۸۹ واحد بهداشتی درمانی ، ۱۶۲۸۵ خانه بهداشت و ۳۷۰۱ آزمايشگاه ميباشد كه روزانه بالغ بر ۲۸۵ تن پسماند بيمارستانی توليد می كند .
-
دفع پسماندهای بيمارستانی نيازمند مديريت صحيح و رعايت اصول بهداشتی و مهندسی مي باشد د ر حالي كه درايران %۵۸/۰۴ موارد از اين پسماندها در زمين دفن شده ، %۳۰/۶۴ سوزانده و ۱۸/۲ % نيز به صورت تلنبار در می آيند كه هيچ كدام از اين روشها به دليل دارا بودن عواقب سوء زيست محيطي و بهداشتی مورد تاييد مجامع علمی و بين المللی نمی باشد .
-
ذخيره سازی پسماندهای بيمارستانی بايد در كوتاهترين زمان ممكن صورت گرفته و به سرعت نسبت به دفع آنها اقدام شود. عدم كنترل و بی توجهي نسبت به مديريت صحيح پسماندهای بيمارستاني موجب بروز فجايع و شيوع انواع بيماری ها و اپيدمی های منطقه ای و شهری خواهد شدكه علاوه برايجاد تهديد جدی برای سلامت جامعه و محيط زيست، هزينه های زيادی را نيز تلف خواهد كرد.
خطرات بهداشتی انواع پسماندهای بيمارستانی
۱-پسماندهايی از قبيل كيسه های محتوی خون آلوده به ويروسهای هپاتيت B و ايدز، سرنگها، گاز و وسايل پانسمان، سوند و لوله های مصرف شده در معاينات و درمانهای داخلی بدن و وسايل بخيه، محيط هـای كشت آزمايشگاهی دارای ميزان بالای باكتريها، انگل ها و مواد سمی و خطرناك و كليه موادی كه پـسماندهای عفـونی را تـشكيل ميدهند باعث بروز مخاطرات انسانی و آلودگی زيست محيطی ميشوند.
۲-درمورد وجود ويروسها در پسماندهای بيمارستانی گفته مي شود كه مواد تشكيل دهنـده پسماندهای بيمارستانی قادرند كليه ويروسها را با خود منتقل كنند. مدت فعاليت ويروسها در پـسماندهای بيمارسـتانی معمـولا ۵ تـا ۸ روز برآورد شده است درميان بيماريهای ويروسی موجود در پسماندهای بيمارستانی مي تـوان بـه ويروسهای خطرناكی چون ايدز، هپاتيت B و مننژيت اشاره نمود.
۳-پسماندهای بیمارستانی ممکن است شامل مواد آلوده به عوامل عفونی باشند که می‌توانند به انتقال بیماری‌ها و عفونت‌ها در صورت تماس با افراد و محیط زندگی منجر شوند.
۴-سوختن پسماندهای بیمارستانی نامناسب می‌تواند باعث تولید آلاینده‌های هوا و آب شود که برای سلامت عمومی ضرر دارند و در کل باعث آلودگی آب وهوا میشود.
۵-هنگام جمع‌آوری،حمل و دفع پسماندهای بیمارستانی، عملیات نقل و انتقال باید به درستی صورت گیرد، زیرا هر نقص در این فرآیند می‌تواند خطرات بهداشتی را برای کارکنان، جامعه و محیط زیست ایجاد کند.
۶-پسماندهای بیمارستانی ممکن است شامل اشیاء تیز و برنده باشند که می‌توانند زخم‌ها و آسیب‌های جسمی را به کارکنان و پرسنل وارد کنند.
طبقه بندی بر اساس روش دفع نهايی
در اين روش زباله های بيمارستانی به ۳ دسته تقسيم مي شوند:
۱- پسماندهای قابل دفن به روش پسماندهای معمولی كه مشابه پسماندهای خانگی هستند
۲-پسماندهاي خطرناك كه بايد روش دفع ايمن و مناسبی داشته باشند و عبارتند از : بافـت هـا و نـسوج و اندامهای قطع شده، پسماندهای بخش های خون، جراحی، دياليز، زنان و زايمان، عفونی، ميكروبيولـوژی و واحدهای مراقبتهای ويژه و كليه اجسامی كه در ارتباط مستقيم با خون بيمار هستند.
۳-سايرمواد بيمارستاني كه درخصوص دفع نياز به مراقبت های ويـژه دارنـد نظيـر مـواد دارويی و مـواد راديواكتيو
طبقه بندی براساس درجه احتمال خطر
براين اساس پسماندهای بيمارستانی به دو دسته پسماندهای خطرناك و غير خطرناك تقسيم ميشوند.
مواد خطرناك عبارتند از مواد عفونی و بيماريزا، سمی ، قابل اشتعال و قابل انفجار و همچنين مواد با ميل تركيبی زياد و مواد راديواكتيو
مواد غير خطرناك كه تركيبی مشابه پسماندهای خانگی و تجاری دارد از قبيل پسماندهای آشپزخانه و اداری و نظاير آن مشروط به اين كه با پسماندهای خطرناك مخلوط نشده باشد.
در نتیجه، خطرات بهداشتی مرتبط با پسماندهای بیمارستانی باید با جدیت و دقت مدیریت شوند. بیمارستان‌ها و واحدهای بهداشتی مسئولیت جمع‌آوری، حمل، دفع و دیگر مراحل مدیریت پسماندها را دارند تا از انتقال عفونت، آسیب به کارکنان و آلودگی محیط زیست جلوگیری کنند.
