تاب آوری شهری در مورد تغییر اقلیم:
به منظور بهبود تاب آوری جوامع در برابر تغییر اقلیم و افزایش مقاومت آن ها در برابر بلایای طبیعی،شهرها درمرکز توجه و مطالعات علمی هستند.
در سال ۱۹۰۰، تنها ۱۰٪ از جمعیت جهان در مناطق شهری سكونت داشتند. امروزه، جمعیت جهان ۷/۶ میلیارد نفر است و پیش بینی می شود در سال ۲۰۵۰ به ۹/۸ میلیارد نفر برسد. هرچند شهرها تنها حدود ۲٪ از سطح زمین را پوشش می دهند،اما حدود ۷۵٪ از مصرف منابع جهان را به خود اختصاص داده اند.
به دنبال افزایش جمعیت، شهرها همچنان با چالش های جدید و مداوم برای ایجاد شغل، افزایش امنیت غذایی،ارائه خدمات (به عنوان مثال مسکن، آب تمیز و بهداشت)، نگهداری فضای سبز و مدیریت پسماند شهری روبرو هستند.
در ارتباط با این چالش ها، اغلب قیمت های بالای نیازهای اساسی مانند مواد غذایی و سوخت که ناشی از کمبود تولید با توجه به تقاضا (رشد جمعیت) است، میتواند باعث آشفتگی های اجتماعی شود. بنابراین، پاسخ های سیاسی باید با شرایط محلی مرتبط باشد و ابزارهایی را برای دستیابی به شهرنشینی تاب آور و حداکثر بهره مندی از امکانات و خدمات و به حداقل رساندن تأثیرات و پیامدهای بیرونی منفی فراهم کند.
با توجه به افزایش مداوم اندازه، تنوع جمعیت و پیچیدگی در شهرها، آسیب پذیری آنها در برابر حوادث و مخاطرات طبیعی آینده به طور پیوسته افزایش می یابد که ناشی از تغییرات اقلیم،سونامی ها، زمین لرزه ها، طوفان ها است.
تأثیرات پیش بینی شده تغییر اقلیم همراه با پویایی شهرنشینی فعلی و آینده، فشار زیادی را بر جوامع شهری و نهادهای دولتی وارد میکند. با در نظر گرفتن این موضوع، مقابله با مخاطرات طبیعی به یک چالش کلیدی برای تاب آوری شهرها، تبدیل شده است.
در ابتدا اصطلاح تاب آوری مرتبط با سیستم های اکولوژیکی، توسط هولینگ در سال ۱۹۷۳ معرفی شد:
تاب آوری تداوم روابط درون یک سیستم را تعیین می کند و معیاری از توانایی سیستم ها برای جذب تغییرات مربوط به متغیرهای وضعیت، محرک ها و پارامترها است. در این تعریف، تاب آوری به عنوان یک ویژگی سیستم تعریف می شود که تداوم یا احتمال انقراض در اکوسیستم ها، نتیجه آن است.
*هدف اصلی تاب آوری کاهش اثرات ناشی از یک اختلال است.
با این حال، هیچ تعریف واحد کاربردی در حوزه های مختلف برای تاب آوری وجود ندارد و کلمات کلیدی متعددی با تعریف تاب آوری مرتبط است مانند باز توزیع فضایی، احیاء، پشتیبانی، تنظیم و مقاومت. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که تاب آوری به عنوان توانایی یک سیستم برای مقاومت و یا تطبیق پذیری در برابر یک اختلال خاص و احیاء عملکرد طبیعی یا حالت تعادل آن تعریف می شود، که ممکن است شرایط ابتدایی یا موقعیت جدیدی را برای یک سیستم به وجود آورد.
ابعاد تاب آوری شهری:
با توجه به مرور منابع، تحلیل تاب آوری شهری به طور قابل توجهی با تهدیدات مربوط به مخاطرات طبیعی مرتبط است. استاد تقی زاده و همکاران در سال ۲۰۱۵ یک بررسی سیستماتیک از مدل های ارزیابی تاب آوری در برابر مخاطرات در جوامع انجام دادند و در نهایت پیشنهاد می کنند که مفهوم تاب آوری با توجه به پنج بعد اصلی مورد مطالعه قرار گیرد:
۱_فیزیکی ۲_طبیعی ۳_اقتصادی ۴_نهادی و ۵_اجتماعی
بنابراین، تاب آوری »فیزیکی« به معنای تاب آوری زیرساخت های شهری، تاب آوری »طبیعی« به مفهوم تاب آوری اکولوژیکی و محیط زیستی، تاب آوری »اقتصادی« به مفهوم توسعه جوامع و اقتصاد، تاب آوری »نهادی« به سیاست های حاکمیتی اطلاق می شود و تاب آوری »اجتماعی« به مفهوم تاب آوری جوامع است.
مشخصات اصلی شهرهای تاب آور پس از ارائه مفهوم تاب آوری، باید ویژگی های اصلی شناسایی شود که امکان ارزیابی تاب آوری سیستم های شهری را فراهم می آورد. ۱۱ ویژگی مرتبط برای تاب آورتر کردن یک سیستم شهری شامل افزونگی، تنوع، کارایی، مقاومت، پیوستگی، تطبیق پذیری، منابع، استقلال، نوآوری، دربردارندگی و یکپارچگی، است.
به کارگیری راهبرد هایی برای بازگرداندن تاب آوری شهری این امکان را می دهد تا رویکردهای مفید و مستحکم تری را در شهرها برای مقابله و انطباق با انواع مختلف اختلالات، مانند اختلالات/موانع حرکت جمعیت ها، توسعه داده شود. از این نظر، ذینفعان محلی باید تاب آوری شهری را به عنوان یک رویکرد بسیار منعطف و تطبیق پذیر، هم در رابطه با یک محیط زیست در حال تغییر جهانی و هم در رابطه با موقعیت ها و نیازهای خاص محلی طراحی کنند.
این انعطاف پذیری به این معنی است که سیستم برای ایجاد چارچوبهای رسمی (قانونی و دولتی) مناسب بوده و رویکردی متفاوت و فعال تری را برای جمعیت محلی در پیش خواهدگرفت بطوری که رویکرد انتخابی، با شرایط محلی انطباق دارد.
چالش ها و فرصت ها:
فرصت ها و چالش های کلیدی شناخته شده در زمینه تاب آوری شهری عبارت اند از:
شناسایی معیارهای ارزیابی تاب آوری شهری بر اساس پنج بعد فیزیکی، طبیعی، اقتصادی، نهادی و اجتماعی. توسعه متریک های ارزیابی که به راحتی قابل به کارگیری در مقیاس های متفاوت هستند.
ایجاد چارچوب های مفهومی که می توانند پویایی شهرها را به عنوان سیستم های اجتماعی_اکولوژیکی در نظر بگیرند. پیوند بین ابزارهای ارزیابی آسیب پذیری، راهکارهای اصلاحی و ظرفیت تطبیقی با چارچوب های مفهومی برای ارزیابی تاب آوری شهری.
نیاز متداوم به بررسی مجدد رویکردهای برنامه ریزی تاب آوری شهری در رابطه با اختلالات در سیستم هایی که وجود داشته یا انتظار می رود در آینده بوجود آیند.
حفظ تاب آوری شهری در دستور کار سیاسی برای مدت طولانی تر و همچنین گسترش علاقه و توجه به این موضوع به ویژه در شهرها و مناطقی که تجربه زیادی در مواجهه با اختالالت عمده ندارند.
بطور کلی، با وقوع یک اختلال، تعادل شهری تحت تأثیر قرار می گیرد و درنتیجه یک عدم تعادل در عملکرد زیر سیستم ها ایجاد می شود. به طورکلی، ارزیابی تاب آوری شهری به این معنی است که آیا یک سیستم شهری را می توان به گونه ای حفاظت کرد یا در آن سازگاری بوجود آورد تا از این طریق به شرایط اولیه یا به سیستمی با شرایط متفاوت دیگر بازگردد. بنابراین، ابزارهای ارزیابی تاب آوری باید بتوانند عوامل ارتقاء دهنده را در شهرها ایجاد و چالش ها و فرصت هایی را که ناشی از اقدامات اصلاحی و پیشگیری هستند، شناسایی کنند.
منبع:
 |
ReplyForward
|
