سلام دوستان، چه خبر؟ امروز با یک موضوع جذاب دیگر در خدمتتون هستم. امروز قرار است در رابطه با فنون و روش های تحقیق در فیزیولوژی اعصاب (Nerve physiology) صحبت کنیم. میدونم نسبت به موضوع های قبلی که راجبشون صحبت کردیم کمی متفاوت هست ولی بی ربط بهشون نیست، چون مسائل مربوط به فیزیولوژی اعصاب (Nerve physiology) از تاثیر گذار ترین مسائل در روانشناسی هست و خیلی از رفتار های ما انسان ها، بیشتر علل فیزیولوژیک داره تا علل روانشناختی.
پژوهش های مربوط به فیزیولوژی اعصاب (Nerve physiology) و علوم وابسته به آن مانند روانشناسی فیزیولوژیک و رفتار شناسی، با شیوه های مختلفی صورت میگیرد. هر چه ابزار های پژوهش کامل تر و پیچیده تر میشوند، تنوع این شیوه ها نیز بیشتر میشود. اگر شما هم میخواهید تا بیشتر با این روش ها آشنا شوید، با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.
میتونید در کارجویا مقالات بیشتری نیز مطالعه کنید، برای این کار کافی است به بخش دسته ها بروید و از آن جا دسته مورد علاقه خود را انتخاب کنید و شروع به خواندن مطالب مربوط به آن دسته کنید.
فهرست
- ۱.روش های تخریب و تحریک
- ۲. روش های ثبت پاسخ های الکتریکی نورون ها
- ۳.روش های تصویر گیری از مغز
- ۴.روش های بیوشیمیایی بررسی کار مغز
- جمع بندی
۱.روش های تخریب و تحریک
این روش ها بر این فکر استوار هستند که از نوع تغییر کارکرد یک اندام آسیب دیده میتوان به نقش طبیعی آن اندام پی برد؛ مثلا با تخریب ناحیه حرکتی مغز، عضلات حیوان فلج و با آسیب رساندن به مرکز شنوایی، حیوان ناشنوا میشود. با تخریب یک بخش در مغز جانواران همه تارهای عصبی که جسم سلولی آن ها در بخش آسیب دیده است، تحلیل میروند. بنابراین با این روش میتوان به مسیر تارهای عصبی نیز پی برد.
با تحریک کردن یک مرکز عصبی عملکرد جانور و اندام های آن بررسی میشود. برای انجام دادن این گونه پژوهش ها از ابزار هایی مانند میکروالکترود و دستگاه استرئوتاکسی استفاده میشود.
میکروالکترود ها اجسام هادی بسیار نازکی هستند که میتوان نوک آن ها را درون نورون ها وارد کرد، بدون آن که به سلول عصبی آسیب زیادی وارد شود. برخی میکروالکترود های نسبتا درشت از تنگستن، طلا، پلاتین، و نقره تهیه می شوند. میکروالکترودها را به وسیله رنگ های عایق میپوشانند، به طوری که فقط نوک آن ها فاقد عایق باشد.
میکروالکترود های فلزی را میتوان در مغز جانوران کاشت به طوری که نوک آن ها در نقطه دلخواه قرار گیرد. از این میکروالکترود ها برای تحریک یا تخریب هسته های مختلف عصبی یا ثبت پدیده های الکتریکی این هسته ها استفاده میکنند. میکروالکترود های واقعی که قطر نوک آن ها از حدود یک میکرون (میلیونیم متر) بیشتر نیست، از شیشه تهیه میشوند.
از این میکروالکترود ها علاوه بر تحریک، در تخریب و یا ثبت پدیده های الکتریکی، و همچنین برای تزریق های میکروسکوپی نیز استفاده کرد. تحریک یا تخریب نواحی سطحی مغز آسان است؛ ولی برای قرار دادن میکروالکترود ها در بخش های عمیق مغز جانوران از روش های استرئوتاکسی استفاده میکنند.
در این روش سر حیوان را پس از بیهوش کردن زیر دستگاه قرار میدهند و به کمک میله هایی که در گوش و روی بینی قرار میگیرند، مقید و ثابت میکنند. پس از برداشتن بخشی از پوست و استخوان، سر میکروالکترود ها را به کمک پیچ هایی که آن ها را به آرامی و با دقت در سه جهت فضا حرکت میدهند با استفاده از اطلس های استرئوتاکسی در محل دلخواه وارد مغز میکنند. اطلس استرئوتاکسی شامل تصاویری از برش های مغز حیوان و محل دقیق هر ناحیه در مغز است.
۲. روش های ثبت پاسخ های الکتریکی نورون ها
روش های ثبت پاسخ های الکتریکی نورون ها (روش های الکترو فیزیولوژی) یکی از روش های مهم در پژوهش های مربوط به فیزیولوژی اعصاب (Nerve physiology) است. این روش ها بر ثبت پدیده های الکتریکی اعصاب که میتواند از روی پوست سر، سطح خارجی قشر مخ یا نواحی عمیق مغز صورت گیرد، تمرکز دارد.
پتانسیل الکتریکی تار عصبی یا نورون را نیز میتوان با وارد کردن یک میکروالکترود شیشه ای به درون آکسون یا جسم سلولی نورون ثبت کرد. در همه این پژوهش ها از دستگاه های تقویت کننده استفاده میشود. نوسان نگار های کاتدی (اسیلوسکوپ)، دستگاه های الکترو آنسفالوگراف و رایانه هایی که محاسبات مربوط به پدیده های الکتریکی اعصاب را انجام میدهند، از لوازم اصلی آزمایشگاه های فیزیولوژی اعصاب (Nerve physiology) هستند.
جریان های الکتریکی اعصاب ضعیف است و از چند میلی ولت تجاوز نمیکند و تغییرات این جریان ها بر اثر تحریک بسیار سریع صورت میگیرد. اسیلوسکوپ ها قادرند این تغییرات ضعیف زودگذر را نشان دهند. از الکتروآنسفالوگراف ها برای ثبت پدیده کلی الکتریکی مغز استفاده میشود. این دستگاه ها برای ثبت پتانسیل فراخوانده نیز کاربرد دارند.
اساس ثبت پتانسیل فراخوانده این است که با تحریک یکی از راه های عصبی مغز یا وارد کردن یک محرک حسی به حیوان، در بخش های دیگری از مغز پاسخ الکتریکی ثبت شود؛ به این ترتیب میتوان در مورد ارتباط عملی بین نواحی مختلف مغز اطلاعاتی را به دست آورد.
۳.روش های تصویر گیری از مغز
یکی دیگر از روش های پژوهس در فیزیولوژی اعصاب (Nerve physiology) ، تصویر گیری از مغز است. روش های متعددی به منظور عکسبرداری اختصاصی از مغز وجود دارد که با استفاده از آن ها اطلاعات بسیاری درباره ساختمان دقیق مغز و کارکرد بخش های مختلف آن به دست آمده است.
یکی از این روش ها برش نگاری رایانه ای است که به سی تی اسکن شهرت یافته است و تصاویری واضح تر از یک رادیو گرافی معمولی به دست میدهد. در روش برش نگاری رایانه ای، به کمک اشعه ایکس، لایه لایه به فاصله کم و در دو صفحه عمود بر یکدیگر تصاویری تهیه میشود، این تصاویر به کمک یک رایانه با یکدیگر تلفیق و به صورت عکس های کلی بازسازی و آماده میشوند. در این عکس ها بخش هایی از مغز که تراکم بیشتری دارند، روشن تر از نواحی کم تراکم ظاهر میشوند.
۴.روش های بیوشیمیایی بررسی کار مغز
مقدار بسیار کمی از مواد شیمیایی موجود در مغز را میتوان با یک لوله بسیار نازک (سوندمیکرودیالیز) بیرون کشید و با دستگاه میکرودیالیز تجزیه و شناسایی کرد و با تزریق مواد مختلف به خون یا تزریق مستقیم آن ها به مغز، آثار عصبی، روانی، و رفتاری این مواد را بررسی نمود.
جمع بندی
خب دوستان، به پایان یکی دیگه از سری مقالات روانشناسی رسیدیم. در این قسمت ما راجب روش های پژوهش در فیزیولوژی اعصاب صحبت کردیم و تا حدودی با این روش ها و ابزار های مورد استفاده در این روش ها آشنا شدیم. امیدوارم که خوشتان آمده باشد و تا قسمت بعد خدا یار و نگهدارتان.
لطفا نظرات خود را در رابطه با این مقاله، با ما در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.
برای مطالعه مقالات بیشتر به لینک های زیر مراجعه شود:
۴ نکته در رابطه با نیاز کودک به امنیت، کارن هورنای
۶ نکته درباره اضطراب بنیادی از نظر کارن هورنای
۳ نکته درباره نیاز ها و گرایش های روان رنجور
۷ نکته درباره خودانگاره آرمانی، خودانگاره و تعارض
کارن هورنای و ۳ شخصیت مطیع، پرخاشگر و منزوی
